Rahmetli Kadriye babannemin yaptığı Kete’yi unutamam. Benim için Kete, Babaanne Ketesidir. Annem; babaannem hayattayken tarifini sormuş. O da: Kızım Kete’nin tarifi mi olur? diyerek konuyu kapamış. Kete, Doğu Anadolu Bölgesi, Doğu Karadeniz ve Güney Kafkasya’da da tüketilen bir çörek çeşididir. Yapılan bölgeye göre kete şekli ve içeriği farklılıklar göstermektedir. Kaynaklar Ermeni kökenli olduğunu göstermektedir.
Tarihçe ve Köken
Genelde 2 Şubat’ta İsa’nın Mabede Takdimi Bayramı’nda yapılır. Hristiyanlıkta “Işıklar Festivali” adı altında da kutlanan ama gerçeğinde bir pagan geleneği olan bayram. Paganizmdeki adı imbolc and oimelc’dir. Tarih bakımından Bahar ekinoksu ile en uzun gecenin tam ortasına denk düşer ve şubat’ın birini ikiye bağlayan gecede kutlanır.
Türkiye’de Kars ve Erzurum’da yaygın olarak yapılır. Zamanında Ermeni etkisindeki yörede yerel bir hamurişi olarak görülür.
Etimoloji
Ermenice gata sözcüğünden alıntıdır. Kil çanakların içerisinde pişirilen Ermeni hamurişidir. Koriz(koritz) ve Nazuk (nazook)
Kete kelimesi tarihte bilinen ilk kez “külde pişmiş çörek” Danişmend-Name (1360) eserinde yer almıştır.
Kete kelimesi Türkçe’de “Yağlı, mayalı veya mayasız hamurdan yapılan çörek.” anlamına gelir.
Kete (Kars Ketesi)
Gereçler
- Mutfak Tartısı
- Tahta Kaşık
- 1 Tava (26 cm)
- 1 Ocak
- 2 Kap
- 1 Bardak
- 1 Merdane
- 1 Çatal
- 1 Fırça
- 1 Fırın
Malzemeler
Hamur Malzemeleri
- 100 gr Süt Ilık, 1/2 su bardağı.
- 3 gr Maya (Kuru) 1 paketten biraz az
- 180 gr Su 1 su bardağından 2 parmak az
- 30 gr Üzüm Sirkesi 1/2 çay bardağı
- 5 gr Tuz (Sofra) 1 silme yemek kaşığı
- 400 gr Un 4 su bardağı
İç Malzemeleri
- 300 gr Un 3 su bardağı
- 150 gr Tereyağı (Süt) 5 yemek kaşığı
- 5 gr Tuz (Sofra) 1 silme yemek kaşığı
Ara Malzeme
- 60 gr Tereyağı (Süt) erimiş
Üzeri İçin
- 20 gr Yumurta Sarısı iyice karıştırılmış. 1 yumurtanın sarısı
Tepsi İçin
- 15 gr Ayçiçek Yağı tepsiyi yağlamak için
Tarif
- Çok cıvık olmayan bir hamur yap. Hamur kendini tutup homojen olduğunda üzerini nemli bez veya yağlı streç film ile kapatıp mayalandırmaya al. 30 dakika kadar mayalandır. veya hamur iki katına çıkacak kadar.
- Kıyır kıyır bir hamur için sirke yumuşak bir kete için sirke yerine ayçiçek yağı koy.
- Tereyağında unu orta kısık ateşte kavur. Un kokusu geçtiğinde içine az tuz koyup karıştır ve kenarda soğumaya bırak.
- Hamuru yoğurarak içindeki havayı al ve portakal büyüklüğünde parçalara böl.
- Yufka şeklinde mümkün olan en ince şekilde aç. Kalınlık 1mm ve altı olmalı.
- Bir kaşık yardımı ile harçtan yufkanın üzerine gezdir. Her yerine BOLCA harç gelecek şekilde tamamlanınca, Rulo yaparak bir boru elde et ve boruyu daire şeklinde sar. Üzerine hafifçe bastırarak disk şekline getir ve yağlanmış tepsiye (veya fırın matına) al.
- Son mayalandırma için 10 dakika üzeri örtülü beklet. Fırını 190-200C arası ısıtmaya başla. Fırın Alt Üst ısıtmada fansız olarak çalışacak. Tepsi orta rafa sürülecek.
- Fırına sürmeden 1.5 cm kalınlığa gelecek şekilde bastır ve En az 20cm'e genişlet. yumurta sarısı sür ve içinin de pişmesi ve kabarmaması için kürdan veya çatal ile küçük delikler aç. Dokunarak iz bırakmaktan değil bayağı delik aç.
- Fırına sür ve 30 dakika sonra fırından al. 15 dakika tel üzerinde soğuttuktan sonra servis edebilirsiniz.